• 2022-08-06

ENDÜSTRİ 4.0 IN LOJİSTİK SEKTÖRÜNE ETKİSİ NEDİR?

 Endüstri 4.0 ‘ın Lojistik Sektörüne Etkisi Nedir ?

Endüstri 4.0’ın lojistik sektörüne etkisine geçmeden önce endüstri 4.0 nedir ona bakalım. Üretim ve tüketimin geleceğini şekillendirecek ve ülkeler arasındaki zenginlik akışlarını farklılaştıracak kilit bir olgudur. Bu, üretimdeki bir dizi teknolojik gelişmenin stratejik kullanımıdır. Yıllar sonra içinde yaşadığımız teknolojik çağı tanımlamak için kullanılan bir özellik olacaktır. Bu yönüyle Sanayi Devrimi ile kıyaslanabilmektedir. Endüstri 4.0'ın ortaya çıkmasının en büyük nedenlerinden biri, Uzak Doğu üretiminin son yıllarda "Batı" üretimini geride bırakmış olmasıdır. Bu durumun oluşturduğu tehdit budur. Aslında 2011-2012 yıllarında “Endüstri 4.0” terimi, Almanya'nın önümüzdeki 10-20 yıl içinde üretimi bu tehdide karşı nasıl şekillendireceğini anlatan bir yol haritası oluşturmak için kullanılmıştır. Alman Standardizasyon Enstitüsü DIN tarafından yayınlanan dosyanın ikinci versiyonuna buradan ulaşılabilmektedir. Türkiye'de TÜSİAD bu konuda bir çalışma grubu oluşturmuş ve bu raporu yayınlamıştır. Raporun 59. sayfasındaki yol haritamıza bir göz atmanızı öneririz. Endüstri 4.0, toplam üç iyileştirme alanına odaklanır. Birincisi hız yani daha hızlı pazara sunma süresidir. İkincisi esneklik yani daha esnek/çeşitli/özelleştirilmiş ürünler yapmak için aynı üretim hattını kullanmaktır. Sonuncusu ve üçüncüsü ise verimliliktir o da daha az mukavemete dayalı artan birim iş sonuçlarıdır.

Biraz da endüstri 4.0’ın yapı ve özelliklerine bakalım. Endüstri 4.0, bilgi teknolojisi ve endüstriyel faaliyetlerin kullanımını kapsayan bir dizi organizasyonel kavramdır. Siber – fiziksel sistemler, Nesnelerin İnterneti ve Hizmetlerin İnterneti kavramlarına dayanmaktadır. Siber-fiziksel sistemleri kullanmak, neredeyse insanlardan bağımsız olarak ayarlanabilen ve optimize edilebilen “akıllı fabrika” sistemleri oluşturmak anlamına gelmektedir. Endüstri 4.0 genel olarak üç yapıdan oluşur:

Nesnelerin İnterneti: Akla gelebilecek her nesne, bir şekilde internete erişerek diğer cihazlarla iletişim kurmaktadır.

Hizmetlerin İnterneti: Bu yapı, siber-fiziksel sistemlerin insanlarla ve diğer yapılarla hizmet bağlantıları kurarak kendi sürekliliğini sağlamasını sağlamaktadır.

Siber-Fiziksel Sistemler: Üretim süreçlerini insanlardan bağımsız olarak organize eden, planlayan ve geliştiren sistemlerdir.

Endüstri 4.0’ın kullanım alanlarına da bir göz atalım. Endüstri 4.0`ın en büyük amacı, birbirleriyle haberleşen, sensörlerle ortamı algılayabilen ve veri analizi yaparak gereksinimleri ayrım edebilen robotların üretimi ve bu robotların üretimi devralıp; daha kaliteli, daha ucuz, daha süratli ve daha azca israf icra eden üretim sistemlerinin oluşmasını sağlamaktır. Endüstri 4.0 temel olarak Bilişim Teknolojileri ile Endüstriyi bir araya getirerek, parlak zeka yapınak sisteminin oluşmasına ve üretim ortamında her bir verinin toplanarak, iyi bir halde seyredilip çözümleme edilmesine imkan sağlayacağı için daha bereketli iş modellerinin ortaya çıkmasını sağlayacaktır. Siber – Fiziksel Sistemler, Bulut Bilişim benzer biçimde çağdaş malumat ve kontakt teknolojileriyle imalat sektöründe verimliliği, nitelik ve esnekliği çoğaltmak için istenilen sistemlere entegre edilerek, muhtemel verim durumlarını çözümleme edip rekabet ortamında avantaj sağlamanıza imkan tanıyacaktır. Yeni nesil yazılım ve donanımlarla, kısaca bugünün klâsik donanımlarından değişik olarak düşük maliyetli, azca yer kaplayan, azca enerji harcayan, azca sıcaklık üreten, sadece birçok da yüksek güvenilirlikte çalışan donanımlar ve bu donanımları çalıştıracak işletim ve yazılım sistemleriyle; bir ihtimal de en mühim bileşeni, yeryüzündeki bütün cihazların birbiriyle malumat ve veri alışverişi için kullanıldığı, her türlü vasıta gerece entegre edilmiş sistemlerle kaynak kullanımlarındaki sorunların çözülmesi hedeflenmektedir.

Şimdi ise lojistik ne demektir ona kısaca bakalım. Lojistik; ilk üreticiden son tüketiciye kadar ürünle ilgili taşıma, depolama, gümrükleme, paketleme ve dağıtım gibi tüm süreçleri tanımlamaktadır. Diğer bir tanım ise lojistiktir. Doğru ürünü, doğru yerde, doğru zamanda, doğru miktarda, doğru şekilde, doğru kalitede ve rekabetçi fiyatla sunmaktır. Lojistiği de kısaca anlattığımıza göre artık asıl konumuz endüstri 4.0’ın lojistik üzerindeki etkisini anlatalım.

Tedarik zinciri ve lojistik endüstrisinde küresel olarak ortaya çıkan yeni bir trend, dijital tedarik zinciridir. Çekirdek tedarik zinciri yapısı (Lin ve Jones, 2009: 589) özel olarak yapılmıştır. Malların, hizmetlerin ve tüm bilgi akışlarının verimli ve etkin iletişimi, üretim noktasından son kullanıcıya kadar devam etmektedir. Taşıma ve depolama süreçleri olarak tanımlanan lojistik faaliyetler bir sebeple başka bir boyuta ulaşmıştır. O boyutla birlikte iş performansını iyileştirmektedir. Müşteri beklentilerini optimum düzeyde karşılamanın önemi her geçen gün artmaktadır. Lojistik faaliyetlerinin Endüstri 4.0 yaklaşımından büyük ölçüde etkilenmesi beklenmektedir (Schlueterve diğerleri, 2017). Yeni bilgi, iletişim ve sensör teknolojilerini kullanarak veri toplama, analiz  ve lojistik süreçte kullanılmak üzere yorumlamak mümkün hale gelmektedir. Özellikle siber fiziksel ve sibernetik yaklaşımları sistemlerle birleştiren lojistiktir. Sistem önemli ölçüde daha ölçeklenebilir, verimli ve sürdürülebilirdir. Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Sağlayıcıları Derneği (UTIKAD) İcra Direktörü Cavit, şunları söylemiştir: Endüstri 4.0, lojistik sektöründe  iş  süreçlerini yeniden tanımlayacaktır, endüstri 4.0 lojistiğinin 7 hattı olarak bilinen (doğru ürün, doğru miktar, doğru yol, doğru zaman, doğru kaynak, doğru fiyat) bütünü etkilemek ve değiştirmektir. Bunun temel nedeni de endüstri 4.0 yaklaşımıdır. Bu, süreçlerin  gerçek zamanlı olarak birbirleriyle iletişim kurmasına dayanmaktadır (Özdemir,2017).  Süreçleri otomatik olarak kontrol eden bilgisayar destekli sistemler sayesinde lojistik süreçler verimli bir şekilde yürütülebilmektedir. Ayrıca insansız sürücüsüz araçlar gemiler, insansız hava araçları, drone teslimatı, bulut teknolojisi, süreç dijitalleştirme lojistik sektöründe yeni iş süreçlerinin ve Lojistik 4.0'ın oluşturulmasını sağlamaktadır. Lojistik süreçlerinin dijital platformlara kayması, kapsamlı bilgileri kullanılabilir hale getirmektedir. Kullanılabilirlik ve daha iyi koordinasyon yoluyla lojistik süreçlerin güvenilirliği, çevikliği ve verimliliğini sağlamaktadır. Şirketi daha verimli ve karlı hale getirecek bir artış meydana gelecektir.

 Bahsettiğimiz etkiler bunlarla da kalmamaktadır. Endüstri 4.0, lojistik sektörü için inovasyon, değer yaratma ve sürdürülebilirlik açısından çok önemlidir. Yeni ve kaliteli fırsatlar sunmaktadır. Tüm satın alma ve lojistik süreçleriyle anında etkileşim çok önemlidir. Şöyle de diyebiliriz endüstri 4.0'ı anlamak olmasaydı eğer, tedarikçileri, depoları, kilerleri, araçları vb. kim daha akıllı hale getirecekti? Fabrika üretim süreci merkezi olarak yönetilmektedir. Akıllı makineye göre envanter seviyeler, tedarik zinciri kesintileri, hasarlı ürünler ve bunları talepte meydana gelebilecek her olasılığı yani tüm iş süreçleri, değişiklikler sürekli izlendiği için verimli ve koordineli olacak şekilde ayarlanmıştır. Endüstri 4.0'da, makinelerin internet üzerinden ağ oluşturması, güvenilir bir şekilde “tam zamanında lojistik” hizmetleri sunmaktadır. Zamandan tasarruf etmektedir ve kaynakları verimli kullanmayı sağlamaktadır. Ayrıca Endüstri 4.0 uygulamaları ve uydu konumlandırma sistemleri ile diğer araçlar, trafik ve yol durumu bilgileri, araçlar ve yükler ile ilgili çeşitli sensörlerle donatılmış araçlar; rota verileri ve  araç tabanlı rota bilgileri aracılığıyla otonom bir şekilde iletişim kurmaktadır. Bu iletişim de akıllı sistemlerin kapsamlı kullanımıyla lojistik faaliyetlerinin etkinliği ve verimliliği arttırabilmektedir. Endüstri 4.0, lojistik sektöründeki işler üzerinde de önemli bir etkiye sahip olabilmektedir. Bu çoğu firma ve iş insanınca kabul edilmektedir. Endüstri 4.0, lojistiğin operasyonel alanında personel ihtiyacını azaltmaktadır. Öte yandan, lojistik sürecinin taktik ve stratejik odaklı alanlarında  kalifiye bir kişi veya insan kaynağı ihtiyacının artması beklenmektedir.

İşte endüstri 4.0’ın lojistiğe etkisi bunlardır.