• 2022-09-06

HABUR GÜMRÜK TANITIMI

Habur Sınır Kapısı, Irak ile Türkiye arasında bir gümrük kapısıdır. erişilebilir. Deniz seviyesinden 508 metre yükseklikte, sınırın diğer tarafında İbrahim Halil sınır kapısı bulunuyor. 1973 yılında gümrük idaresi olarak faaliyetlerine başlayan Hudut Kapısı, 1976 yılında Gümrükler Genel Müdürlüğü, 1981 yılında ise Habur'da Gümrükler Genel Müdürlüğü olarak faaliyetlerine 320.000 m2'lik bir alanda hizmet vererek devam etmiştir. Sınır kapısı kompleksi içerisinde 12 giriş ve 12 çıkış olmak üzere toplam 24 platform inşa edildi. 2006 yılında hizmete giren Habur sınır kapısında artan ticaret hacimleri ve teknolojik gelişmeler mevcut gümrük alanını talebi karşılayamaz hale getirdi. Bu amaçla, yeni ihtiyaçların karşılanması, site güvenliğinin artırılması, kaçakçılıkla daha etkin mücadele edilmesi, gümrükleme ve işlem sürelerinin hızlandırılması amacıyla Ticaret Bakanlığı, TIR'ı ayırarak tek durak noktası oluşturmaya karar verdi. Modele göre Habur gümrük bölgesi. İmar , tanker ve yolcu geçişi 2019 yılında proje çalışmalarının tamamlanması ile yeni modernizasyon çalışmalarına başlanmış, inşaat faaliyetlerine başlanmış, inşaatı 2021 yılının ilk yarısında tamamlanmış ve yenilenen tesis tam kapasite çalışır hale getirilmiştir.

Türkiye`nin Ortadoğu`ya oluşturulan en mühim kapılarından biri ve Ortadoğu`nun Avrupa ile tecim ağının en mühim noktalarından kabul edilen Habur Sınır Kapısı, ülkemizdeki büyük vasıta karayolu taşımacılığının %43`ünün ve 10,8 milyar dolarlık ihracatın gerçekleştiği yılda ortalama 1,2 Milyon aracın giriş-çıkış yapmış olduğu oldukca mühim bir sınır kapısıdır. Son yıllarda ülkemizin kalkınma hamlesinde yakaladığı ivme, internasyonal ticarette giderek artan tecim hacmi, yeni teşvik yasasının TRC3 bölgesindeki illere getirmiş olduğu avantajlar ve 2023 yılı için 500 milyar dolar ihracat rakamı projeksiyonu, Habur Sınır Kapısı`nın önemini gün geçtikçe daha da artırmaktadır. Bu artış tabii ki nakliye hizmeti veren nakliye firmalarıyla da alakalıdır. Bu nedenlerle Habur Sınır Kapısının bilhassa TRC3 bölgesi, ipek yolu hattındaki iller ve ülkemiz açısından oldukca mühim bir sınır kapısı olduğu aşikârdır. İlgili kapıda işleyişin sıhhatli olması ve vasıta trafiğinin istenen hızda yürümesi, kapıdan hizmet alan ihracatçılarımızın ve nakliyat firmalarımızın memnuniyetine ve ihracat firmalarının  artışına sebep olacaktır.Bu yazı, Dicle Kalkınma Ajansı Şırnak Yatırım Destek Ofisi tarafınca, Habur Sınır Kapısı`nın mevcut durumu, kapıda yaşanmış olan sorunların tespit edilmesi, belirlenen sorunlara yönelik çözüm önerilerinin ortaya konması ve yeni açılacak sınır kapılarına bir ön hazırlık olması amacıyla hazırlanmıştır. Raporun hazırlanması aşamasında, Şırnak Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü ve Uzmanlarımız tarafınca mevzunun yereldeki paydaşları ile yoğun görüşmeler gerçekleştirilmiş ve bu kapsamda; Habur Sınır Kapısı Mülki İdare Amiri Gümrük Başmüdürü, Silopi Kaymakamı, Şırnak Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı, Cizre Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı, Şırnak Taşıyıcılar Kooperatifi Başkanı, Silopi İthalat-İhracat ve Sınır Ticareti Geliştirme Derneği Başkanı, Lojistik şirket sahipleri, tır, kamyon, minibüs, araba şoförleri ile Habur`da nakliyat hizmeti veren personelle görüşülmüştür. Ayrıca Habur Sınır Kapısı sahasında yerinde incelemeler yapılarak; gümrük işlemleri, Tır Parkı sahası da dâhil olmak suretiyle temel altyapı durumu ve ulaşım imkânları ile alakalı malumat edinilmiştir. Saha emek harcaması esnasında Habur Sınır Kapısı`nda giriş-çıkış yapmakta olan yolcu, vasıta sahibi ve şoförler ile de anlık röportajlar yapılma ve böylece mevcud sıkıntılar ile alakalı alakalı bütün paydaşlardan bilgiler alınmıştır. Bu görüşmelerden alınan bilgiler neticesinde Ankara`ya gidilmiş ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Gümrük Muhafaza Genel Müdürü, malumat işlem, yazılım ve alakalı daire başkanları ile görüşülmüştür. Ayrıca tren hattının Nusaybin`den Habur`a ulaştırılması emek harcamaları için TCDD yetkilileri ve Petrol boru hattının Zaho`dan Silopi`ye getirilmesi ile alakalı olarak Enerji Bakanlığı yetkilileri ile görüşülmüştür. TRC3 Bölgemiz, İpekyolu hattındaki iller ve ülkemiz açısından oldukca mühim olan bu kapımızdaki sorunları tespit eden, bu tarz şeyleri gündeme taşıyan ve sorunların çözümü için bu tutanağı hazırlayan Şırnak Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü Faik BUĞDAY`a, Uzmanlar Mihriban DEMİR ve Arzu KARAARSLAN`a ve raporun hazırlanması sürecinde katkılarını esirgemeyen Şırnak Valisi Sayın Vahdettin ÖZKAN`a, Habur Sınır Kapısı yöneticilerine, Silopi Kaymakamı`na, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı yetkililerine, TSO başkanlarımıza ve katkı sunan öteki bütün paydaşlarımıza teşekkür eder, çalışmanın ülke ve bölge kalkınmasına katkı sağlamasını temenni edeTürkiye-Irak ticareti arasındaki ilk sorun ulaşım altyapısı ve lojistik sorunudur. Ulaşım altyapısı açısından ise karayolları ve demiryollarını kullanma sorunu bulunmaktadır. Mersin-Habur olduğu tahmin edilen otoyol projesi Şanlıurfa'ya kadar tamamlandı ve Şanlıurfa'dan Habur'a çift yol var. Tamamlanmış otoyolların olmaması hem ticari hızları hem de yolda geçen süreyi olumsuz etkiliyor. Şanlıurfa-Habur karayolunun güzergah belirleme çalışmaları devam ediyor. Demiryollarının ticari kullanımı çok düşüktür. Ancak normal şartlarda 100 yıl önceki demiryolu yatırımları, Suriye sınırı özellikle genişken Basra'ya mal taşımak mümkün olsa da, Suriye ile  Irak, Fransa ve İngiltere arasında paylaşılıyor ve Türkiye'nin Irak ile bağlantısı koptu. kapalı (o zamanlar demiryolu ana ulaşım güzergahıydı.) Irak ve Suriye ile  ilişkilerin yeniden geliştirilmesi durumunda yeni düzenlemelerle Irak ve Suriye'ye mal gönderilmesi limanın yükünü hafifletecektir. Lojistik altyapı, Türkiye ile Irak arasındaki ticarette en önemli konulardan biridir. Bunun başlıca nedeni, Zaho'nun Irak'taki güvenlik olayları ve Irak hükümetinin vize zorunluluğu nedeniyle bir lojistik tesis haline gelmesidir. Türkiye'den gelen mallar  ya daha sonra taşınmak üzere Zaho'da depolanır ya da başka araçlara yüklenir ve Irak'a dağıtılır. Halihazırda büyük firmaların tüm yükleme boşaltma ve depolama alanları burada yer almaktadır. Ancak özellikle ağır yüklerin demiryolu ile taşınması ve nakledilmesi durumunda lojistik köy ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Mevcut durumda demir yolu ile taşınan mallar Nusaybin istasyonuna taşınıyor ve oradan transfer ediliyor. Ancak Nusaybin terminalinin şu anda depolama ve işleme yetenekleri bulunmamaktadır. Bu nedenle bölgede lojistik altyapının oluşturulması gerekmektedir. Özellikle ağır mallar için önemli bir emtia olan ulaşımın fiyat avantajı, demir yolu taşımacılığını karayolu taşımacılığına  göre cazip hale getiriyor. Bölgede Mardin ve Habur'da lojistik köyler kurma planları var. Mardin için kamulaştırma ve ön proje çalışmaları devam ediyor. Demiryolu hattının Nusaybin'den Habur'a uzatılmasıyla Habur sınır kapısında lojistik köy kurulabilir. Türkiye, Irak ve Suriye arasındaki siyasi bağlar, Habur geçişinin potansiyeline alıştığı anlamına geliyordu. Suriye'deki çatışma ortamı nedeniyle Cilvegözü sınır kapısından Suriye geçişi yapan araçların Habur sınır kapısını kullanması gerekiyor. Suriye'deki çatışma ortamı, Ekim 2011'de tamamlanan yıllık 500.000 araç ve 2 milyon yolcu  kapasiteli yeni Nusaybin sınır kapısını kullanılamaz hale getiriyor. Bu sınır kapısının temel amacı, Suriye üzerinden Irak'ın Arap bölgelerine  mal aktararak Habur sınır kapısının üzerindeki yükü hafifletmektir. Suriye'deki çatışma ortamı, Suriye'den Irak'a demiryolu  ile yük taşımacılığının durdurulmasıdır. Bu durum  Habur sınır kapısı üzerinde de baskı oluşturmaktadır. Türkiye ile Irak merkezi hükümeti arasında, Suriye'deki çatışma ortamına yaklaşımları nedeniyle her iki tarafın vize reddine yansıyan bir gerginlik var. Bu durum, malların Irak'ın içlerine doğru hareket etmesine neden oldu.

Gördüğünüz üzere sizlere Habur gümrüğünü ve nakliye durumunu detaylı bilgilerle anlattık.