• 2022-07-30

İNTERMODAL TAŞIMACILIK NEDİR? NASIL YAPILIR?

İntermodal Taşımacılık Nedir?

Taşımacılık 21. yüzyıl dünyasında ve ülkemizde oldukça büyük bir öneme sahiptir. Taşımacılık hem ülkeler arası taşımacılık adı altında yapılabilmektedir (bu taşımacılığa uluslararası taşımacılık denir) hem şehirler arası taşımacılık hem de son olarak şehir içi taşımacılığı adı altında yapılabilmektedir.

Büyük bir öneme sahip olmasının nedeni ise taşımacılık kısaca ürünlerin çıkış yerinden varış noktasına ulaştırılmasıdır. Firmalar tarafından çok gereklidir çünkü dünya genelinde ve ülkemiz genelinde yoğun bir rekabet bulunmaktadır. Bu rekabet varken de firmalar hep müşteri odaklı hareket etmektedir. Eğer müşteriniz memnunsa ona güzel, hızlı, hasarsız ve ekonomik bir hizmet veriyorsanız hep sizi tercih edecektir. Bu da size başarı ve diğer firmalardan bir adım önde olmayı kazandıracaktır. Gördüğümüz neredeyse tüm başarılı firmalar en az fiyatla en çok verimi sağlamış ve kalitelerini taşımacılığı doğru kullanmayla sağlamışlardır. Taşımacılık en çok işlerini ve dağıtımlarını taşımacılık ile yapan firmalar tarafından kullanılmaktadır. Örneğin: nakliye firmaları, lojistik firmaları, ihracat firmaları, ithalat firmaları ve kargo firmaları. Taşımacılığın ve nakliyatın en çok kullanıldığı sektör ise lojistiktir. Birden çok taşıma şekilleri vardır ve hepsi araçlara, kullanıldıkları yere hatta ürünlere göre değişiklik göstermektedir. Taşımacılık çeşitleri ise kabaca şunlardır: tekli taşıma, kara yolu taşımacılığı, deniz yolu taşımacılığı, hava yolu taşımacılığı, demir yolu taşımacılığı, boru hattı taşımacılığı, nehir yolu taşımacılığı, çoklu taşımacılık, çok modlu taşımacılık, kombine taşımacılık ve intermodal taşımacılıktır. Gelin intermodal taşımacılığa biraz daha yakından bakalım.

Intermodal taşımacılığa genel olarak bakacak olursak nakliye süresince taşıma aracını hiç değiştirmeden en az iki farklı taşımacılık modu kullanılarak dağıtım yapan taşıma türüne denmektedir. Aslında bu taşımacılık türünün özellikleri yüzünden insanlar tarafından farklı farklı algılanabilmektedir. Fakat bizim yaptığımız tanım insanlar ve firmalar arasında en kabul görmüş olanıdır. Hatta Grey ve Kim 2001 yılında intermodal taşımacılığı “yükün yüklendiği taşıma ünitesinde ya da karayolu taşıtında – bir ulaşım sisteminden diğerine geçişi sırasında yüke herhangi bir elleçleme yaptırılmaksızın – peş peşe iki ya da daha çok ulaşım sistemi kullanılarak taşınması işidir” olarak bizim tanımımıza yakın bir şekilde tanımlamışlardır.

İntermodal taşımacılık yapılırken genellikle konteyner, swap body vb. taşıma kapları ile taşınmaktadır. Saydığımız bu kaplarının temel özelliği ise taşıma esnasında farklı bir taşıma aracına aktarılabilmesidir. İntermodal taşımacılığın tanımında da dediğimiz gibi en az iki farklı taşıma türüne aktarım söz konusu olduğundan intermodal taşımacılıkta elleçleme faaliyeti nadiren görülmektedir.

Fakat, intermodal taşımacılık yapılırken yüklerin yer aldığı taşıma araçları ya da konteyner çeşitleri de değiştirilememektedir. Bu da şu demektir taşıdığınız yükler sevkiyat başlarken hangi taşıma aracına yerleştirildiyse değiştirilmeden sevkiyat sonuna kadar orada kalmaktadır. Bu taşımacılık türünde değişmeye açık tek bir unsur vardır. Bu da taşıma modlarıdır. Yük üzerinde herhangi başka bir değişim ya da farklı bir işlem yapılması gerekmemekle birlikte yükün birden fazla noktaya da ulaşmasını sağlamaktadır. Zaten intermodal taşımacılığın tek amacı ürünlerin farklı bir taşımacılık moduna aktarılırken konteyner ya da yukarıda saydığımız taşıma aracı dışında bir araç kullanılmadan doğrudan teslimat noktasına güvenli, hızlı ve uygun bir şekilde sevk edilmesidir.

Bunlarla birlikte intermodal taşımacılığın birçok özelliği vardır. Nakliyat süresince taşımacılık modları arasında geçiş yaparken elleçlenmeden yapılması demek zamandan ve maliyetten tasarruf etmek demektir. Bir diğer en önemli özellikleri arasında sayılan şey ise modlar arası ekipmanların da taşınabilmesidir. Şundan bahsediyoruz, mesela bir tırı veya tırın konteyner kısmını başka bir araç olan gemi ile deniz yolu aracılığıyla taşıyabilmektesinizdir. Tek bununla da sınırlı kalmayıp demir yolu araçlarından olan vagonları da tekrar gemi ile deniz yolu aracılığıyla taşıyabilmektesinizdir. Bu özelliği kısaca anlatacak olursak nakliyat süreci boyunca yük veya çeşitli eşyalar bulundukları taşıma ünitesiyle bir başka taşıma moduna geçebilmektedir. Anlattıklarımızla aklınızda bir fikir zaten oluşmuştur ama intermodal taşımacılığını deniz yolu, kara yolu ve demir yolunu da aynı sevkiyat sürecinde kullanma imkanına sahipsinizdir. Şimdi gelelim bu kadar saydığımız özellikleri sayesinde bize sağlanan avantajlara. Birçok taşıma çeşidi ve taşıma modu bulunduran intermodal taşımacılık karma bir taşıma çeşididir. Bu yüzden firmalara birbirinden farklı çeşitli avantajlar sunmaktadır ve firmalar için çokça tercih edilmektedir. Sayacağımız avantajların başında ilk olarak güvenli olması yer almaktadır. Ürünlerin taşınırken güvenliğini sağlayarak yolculuk esnasında meydana gelebilecek kötülükleri engelleyebilmektedir. Zaman ve maddi açıdan tasarruf etmek bu taşımacılıkla oldukça kolaydır. Bir başka avantajı ise çevre dostu olmasıdır. Çünkü karbon salınımını en az biçimde kullanmaktadır. Güvenilir olduğunu söylemiştik ve kara yolları ile kıyaslandığı zaman çeşitli dış etmenlerden çok daha az etkilenmektedir. Yine de dediğimiz gibi diğer taşıma yollarıyla beraber kullanılabilmektedir.

İntermodal Taşımacılık Nasıl Yapılır?

Şimdi gelelim intermodal taşımacılığın nasıl yapıldığına. Yukarıda bahsettiğimiz üzere farklı taşıma yollarıyla da beraber yapılabilen bir tür olduğunu söylemiştik. Eğer böyle bir değişim yapacaksanız ve ürün ve eşyaların taşındığı araç değişmiyorsa intermodal taşımacılığına başvuracaksınızdır.

İntermodal taşımacılık genel olarak üç farklı alt faaliyetten oluşmaktadır. Birinci faaliyet taşınacak materyallerin belirli merkezlere getirilmesidir. İngilizce’de “collecting” yani toplama olarak geçmektedir. Bu faaliyet uzun mesafeler arası taşıma yapılırken kullanılmakta ve denetlenmektedir. Örneğin, öncelikle taşınması neredeyse imkansız olan miktar ve özellikleti yükleri "intermodal terminal" adı verilen toplama merkezlerinde bir araya getirilip toplanmaktadır. Daha sonra, konsolide edilmekte ve uzun taşımaya hazır hale getirilmektedir. İkinci faaliyette ise uzun taşıma olarak kategorize ettiğimiz ve çoğunlukla demir yolu taşımacılığı ve deniz yolu taşımacılığı ile gerçekleştirilmekte olan taşımalar için işlenen süreçtir.

İntermodal taşımacılığın son ve üçüncü faaliyeti ise uzun taşımacılık faaliyetinin tamamlandığı faaliyettir. Yani son adım olarak terminal sahalarında yüklerin ayrıştırılmasıdır. Daha sonra, varış noktalarına göre güzergahı da göz önünde bulundurarak organize edildikleri süreçlerdir. Bu sürecin adı ise ingilizce “distribution” yani dağıtım anlamına gelmektedir. Terminal sahasından varış noktasına kadar aynı mesafeler dikkate alınarak bahsettiğimiz en önemli özelliğine göre eğer taşıma modu değiştirilecekse mesela demir yolu taşımacılığı olanağı varsa yüklerin terminal ile varış noktası arasında demir yolu taşımacılığı ile taşınması daha mantıklı olabilmektedir. Fakat eğer mesafe 500 kilometre gibi bir mesafeden daha az ise taşımanın uygunluğu ve ekonomik açısından kara yolu taşımacılığı daha mantıklı bir taşımacılık olacaktır. Sadece bunlarla sınırlı kalmayıp intermodal taşımacılığın her adımında oldukça düzenli olmalısınızdır. Örneğin, taşıma aracının tam zamanında gecikmeden sahaya gelmesi, yükleme işlerinin zamanında ve düzenle gerçekleştirilmesi ve taşıma araçlarının zamanında hareket etmeleri firmanın başarısı ve verimliliği açısından son derece önemlidir. Çünkü, bütün bu süreç birbiriyle alakalı olduğundan eğer bir tanesinde bile sorun çıkarsa hepsinde sorun oluşabilmektedir. Bu da firmalar için can alıcı bir noktadır. Öte yandan taşıma sürecinde firmalar çıkarlarına göre taşıma zincirinin kombinasyonları sürekli olarak değiştirebilmektedir. Örnek olarak, kara yolu ile başlayan bir taşıma operasyonu demir yolu ya da deniz yolu ile devam edebilmektedir.